Từ khi thành lập
Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng(1) đến
nay (tính đến tháng 5-2020), nhất là sau hơn 4 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội
XII của Đảng, cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng được lãnh đạo, chỉ đạo và
triển khai thực hiện ráo riết, quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, toàn diện, bài
bản, đi vào chiều sâu; phát huy sức mạnh tổng hợp, kết hợp giữa phòng ngừa với
phát hiện, xử lý, giữa phòng, chống tham nhũng với xây dựng, chỉnh đốn Đảng và
hệ thống chính trị, giữa trong nội bộ với ngoài xã hội, giữa trong nước với
ngoài nước; thực hiện đồng bộ các biện pháp chính trị, tư tưởng, tổ chức, hành
chính, kinh tế, hình sự.
Những
kết quả nổi bật
Thời gian
qua, công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) đã có bước tiến mạnh, đạt nhiều
kết quả rất quan trọng, toàn diện, rõ rệt, để lại dấu ấn tốt, tạo hiệu ứng tích
cực, lan tỏa mạnh mẽ trong toàn xã hội, như đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước
Nguyễn Phú Trọng khẳng định, “công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu
cực đã trở thành phong trào, xu thế”, được cán bộ, đảng viên, nhân dân đồng
tình, hưởng ứng, đánh giá cao, được các tổ chức quốc tế ghi nhận(2).
Tham nhũng đang từng bước được kiềm chế, ngăn chặn, đẩy lùi và có chiều hướng
thuyên giảm(3), góp phần quan trọng giữ vững ổn định
chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của cán bộ, đảng viên
và nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Kết quả đó thể hiện trên 5 vấn đề
sau đây:
Một là, tập
trung chỉ đạo công tác phát hiện và xử lý tham nhũng, kết hợp giữa xử lý hành
chính, xử lý kỷ luật của Đảng, của Nhà nước, của đoàn thể với xử lý hình sự; kỷ
luật của Đảng được thực hiện trước, mở đường, tạo điều kiện cho kỷ luật của Nhà
nước, của đoàn thể và xử lý hình sự, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Công tác kiểm tra, giám sát của Đảng,
thanh tra, kiểm toán của Nhà nước được tăng cường, phát hiện và xử lý nghiêm
minh các sai phạm, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, góp phần đắc lực nâng cao hiệu
quả công tác PCTN. Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, cấp ủy, ủy
ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 2.370 cán bộ, đảng viên do tham
nhũng, cố ý làm trái; Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy
ban Kiểm tra Trung ương, cấp ủy có thẩm quyền xử lý kỷ luật hơn 90 cán bộ thuộc
diện Trung ương quản lý(4). Đây là bước đột phá trong
công tác kiểm tra, kỷ luật của Đảng, siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong Đảng và
bộ máy nhà nước. Các cơ quan thanh tra, kiểm toán tăng cường thanh tra, kiểm
toán các lĩnh vực có nhiều biểu hiện tiêu cực, tham nhũng, các dự án gây thất
thoát, thua lỗ lớn, kéo dài, dư luận xã hội quan tâm để phát hiện và xử lý
nghiêm các sai phạm. Từ năm 2016 đến nay, qua thanh tra, kiểm toán đã kiến nghị
thu hồi, xử lý gần 455 nghìn tỷ đồng và hơn 8.100ha đất; kiến nghị xử lý trách
nhiệm gần 8.000 tập thể, cá nhân; chuyển cơ quan điều tra xử lý 409 vụ việc sai
phạm.
Công tác
điều tra, truy tố, xét xử được chỉ đạo quyết liệt, đẩy nhanh tiến độ, kịp thời
phát hiện, xử lý nghiêm minh nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt
nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm, với mức án nghiêm khắc nhưng
cũng rất nhân văn, tạo bước đột phá trong công tác PCTN. Từ khi thành lập Ban
Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng đến nay, các cơ quan tiến hành
tố tụng trong cả nước đã khởi tố, điều tra 12.178 vụ/20.668 bị can, truy tố
10.397 vụ/20.354 bị can, xét xử sơ thẩm 9.918 vụ/19.026 bị cáo về các tội tham
nhũng, trật tự quản lý kinh tế và tội phạm khác về chức vụ(5).
Ban Chỉ đạo đã đưa 120 vụ án, 95 vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức
tạp, dư luận xã hội quan tâm vào diện theo dõi, chỉ đạo (trong đó, Ban Chỉ đạo
110 được thành lập theo Quyết định số 110-QĐ/TW, ngày 24/01/2018, của Ban Bí
thư theo dõi, chỉ đạo xử lý 10 vụ án/68 bị can liên quan đến Phan Văn Anh Vũ và
Đinh Ngọc Hệ); đã xét xử sơ thẩm 76 vụ/775 bị cáo, tuyên phạt 11 bị cáo (10
người) tử hình, 23 bị cáo (22 người) tù chung thân, 12 bị cáo mức án 30 năm tù,
23 bị cáo mức án từ 20 năm đến dưới 30 năm tù, 658 bị cáo từ 12 tháng đến dưới
20 năm tù(6). Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị,
Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng đã lãnh đạo, chỉ
đạo kiên quyết, xử lý nghiêm minh, có lý, có tình một số cán bộ cao cấp cả
đương chức và đã nghỉ hưu, có vi phạm liên quan đến các vụ án tham nhũng, kinh
tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm(7).
Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, các cơ quan tiến hành tố tụng
các cấp khởi tố, điều tra 7.270 vụ/12.303 bị can, truy tố 5.976 vụ/11.613 bị
can, xét xử sơ thẩm 5.641 vụ/10.970 bị cáo về các tội tham nhũng, trật tự quản
lý kinh tế và tội phạm khác về chức vụ(8), qua đó,
tình trạng “trên nóng, dưới lạnh” đang dần được khắc phục(9);
việc thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát trong các vụ án tham nhũng, kinh
tế có nhiều chuyển biến tích cực(10). Một số vụ án, vụ
việc đặc biệt nghiêm trọng, mà lâu nay được cho là “vùng cấm, nhạy cảm”, và
nhiều vụ, việc kéo dài từ những năm trước đã được chỉ đạo xử lý dứt điểm,
nghiêm minh, có tác dụng cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa tham nhũng có hiệu quả.
Đây là điểm sáng trong cuộc đấu tranh PCTN, thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà
nước cũng như hiệu quả hoạt động của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống
tham nhũng và các cơ quan chức năng trong cuộc đấu tranh PCTN vừa qua, được
nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.
Từ sau Hội
nghị Trung ương 11 (tháng 10/2019) đến nay (tính đến tháng 5/2020), đối với các
vụ việc, vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng
theo dõi, chỉ đạo, đã kết thúc điều tra 13 vụ/79 bị can, truy tố 15 vụ/105 bị
can, xét xử sơ thẩm 19 vụ/106 bị cáo, nhất là: 1- Lần đầu tiên xét xử công
khai, nghiêm minh 2 cán bộ nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên bộ trưởng về
tội nhận hối lộ và lãnh đạo doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước về tội đưa hối
lộ trong vụ án MobiFone mua 95% cổ phần của AVG (Công ty Cổ phần Nghe nhìn
Toàn cầu); 2- Xét xử 2 cán bộ nguyên chủ tịch, 2 cán bộ nguyên phó chủ tịch
ủy ban nhân cấp tỉnh phạm tội liên quan đến các sai phạm trong quản lý sử dụng
tài sản nhà nước, quản lý đất đai trong vụ án Phan Văn Anh Vũ; 1 cán bộ nguyên
thứ trưởng phạm tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây
hậu quả nghiêm trọng; 1 cán bộ nguyên thứ trưởng do hành vi thiếu trách nhiệm
gây hậu quả nghiêm trọng trong vụ án Đinh Ngọc Hệ;... 3- Ban Chấp hành Trung
ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban Kiểm tra Trung ương đã thi hành kỷ luật
2 tổ chức đảng(11), 12 cán bộ thuộc diện Trung ương
quản lý(12); 4- Các cơ quan tiến hành tố tụng ở địa
phương đã khởi tố 268 vụ án/475 bị can; truy tố 105 vụ/163 bị can; xét xử 127
vụ/268 bị cáo về các tội tham nhũng(13).
Hai là, đi
đôi với tập trung chỉ đạo công tác phát hiện, xử lý tham nhũng, công tác xây
dựng và hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN được đẩy mạnh,
từng bước hoàn thiện cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để “không thể tham nhũng(14).
Nhiều quy
định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, quản lý kinh
tế - xã hội và PCTN được ban hành và tổ chức thực hiện quyết liệt, đi vào cuộc
sống, vừa có tác dụng giáo dục, phòng ngừa, ngăn chặn, vừa là căn cứ để phát
hiện và xử lý các sai phạm, tham nhũng.
Ba là, công
tác cán bộ; cải cách hành chính, công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình
trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và các giải pháp phòng ngừa
tham nhũng được chú trọng, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và đạt những kết quả
tích cực.
Ban Chấp
hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã có nhiều đổi mới, nhất quán, rõ
ràng, chỉ đạo giải quyết được nhiều vấn đề tồn tại trước đây trong công tác cán
bộ; “không chạy chức, chạy quyền” đã trở thành tuyên ngôn mạnh mẽ với nhiều quy
định được ban hành đồng bộ, khả thi(15). Kiểm soát tài
sản, thu nhập; thanh toán không dùng tiền mặt; đẩy mạnh cải cách hành chính,
tăng cường công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình, cải thiện môi trường
đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia... đã góp phần quan
trọng vào tăng trưởng kinh tế và phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng(16).
Cấp ủy, chính quyền, cán bộ lãnh đạo các cấp quan tâm hơn trong việc tiếp nhận,
đối thoại, giải quyết những phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo, những vướng
mắc, bức xúc của người dân, doanh nghiệp.
Bốn là, công
tác thông tin, tuyên truyền, giáo dục về PCTN được đổi mới, tăng cường; vai trò
của Mặt trận Tổ quốc, nhân dân và báo chí trong PCTN được phát huy tốt hơn.
Đẩy mạnh
thông tin, tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ,
đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân trong PCTN, tạo sự thống nhất,
quyết tâm cao trong hành động, tạo hiệu ứng tốt trong xã hội. Công khai kết quả
kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, kết quả xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng,
kinh tế; chủ động cung cấp thông tin về những vấn đề nhạy cảm, được dư luận xã
hội quan tâm, giúp định hướng tốt dư luận xã hội, thể hiện sự công khai, minh
bạch của Đảng, Nhà nước trong xử lý tham nhũng. Các cơ quan thông tấn, báo chí
đã tích cực đồng hành cùng Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng trong PCTN,
đấu tranh phản bác luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về công tác
PCTN. Cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức thành
viên tăng cường giám sát công tác PCTN.
Năm là, chú
trọng kiện toàn về tổ chức, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động và sự phối
hợp giữa các cơ quan, đơn vị chức năng PCTN; đẩy mạnh hợp tác quốc tế về PCTN,
từng bước mở rộng hoạt động PCTN ra khu vực ngoài nhà nước.
Các cơ
quan kiểm tra, nội chính của Đảng, thanh tra, kiểm toán, công an, các cơ quan
tư pháp trong quân đội, viện kiểm sát, tòa án vào cuộc ngày càng tích cực, hiệu
quả; các đơn vị chuyên trách chống tham nhũng tiếp tục được kiện toàn tổ chức
bộ máy, nâng cao hiệu quả phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng. Quan
hệ phối hợp giữa các cơ quan, đơn vị chức năng PCTN ngày càng chặt chẽ, hiệu
quả hơn. Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) đã bổ sung 4 tội
danh về tham nhũng đối với khu vực ngoài nhà nước (tội tham ô tài sản, tội nhận
hối lộ, tội đưa hối lộ, tội môi giới hối lộ); Luật Phòng, chống tham nhũng năm
2018 dành một chương riêng về hoạt động PCTN khu vực ngoài nhà nước.
Nguyên
nhân chủ yếu của kết quả đạt được là: 1- Quyết tâm chính trị cao của Đảng và
Nhà nước trong đấu tranh PCTN; 2- Sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, quyết liệt, ráo
riết với nhiều quyết sách đúng đắn, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ
Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Quốc
hội, Chính phủ; đặc biệt là sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đôi với làm của
đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng,
chống tham nhũng và các đồng chí lãnh đạo chủ chốt; 3- Sự nỗ lực, cố gắng của
các cơ quan tham mưu và cấp ủy, tổ chức đảng, bộ, ngành, địa phương, nhất là sự
nỗ lực rất cao của các cơ quan, đơn vị có chức năng PCTN và các cơ quan tiến
hành tố tụng ở Trung ương và địa phương; 4- Sự tham gia tích cực của Mặt trận
Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội, sự đồng tình, ủng hộ, khích lệ
của nhân dân, sự chủ động vào cuộc rất tích cực của báo chí, tạo sức mạnh tổng
hợp trong PCTN.
Một
số bài học kinh nghiệm
Từ thực
tiễn công tác PCTN thời gian qua, có thể rút ra một số bài học kinh nghiệm như
sau:
1- Phải
biến quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước về PCTN thành hành động thực tế của
cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và nhân dân; trước hết là sự gương mẫu,
quyết liệt, nói đi đôi với làm của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, người
đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công
tác PCTN; gắn đấu tranh PCTN với đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng,
học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
2- Phải
kết hợp chặt chẽ giữa tích cực phòng ngừa, chủ động phát hiện và kiên quyết xử
lý nghiêm minh, kịp thời những người có hành vi tham nhũng, bao che, dung túng,
tiếp tay cho tham nhũng, can thiệp, cản trở việc chống tham nhũng theo quy định
của Đảng và pháp luật của Nhà nước, không có vùng cấm, không có ngoại lệ. Trong
tình hình hiện nay, phòng ngừa là chính, cơ bản, lâu dài, phát hiện, xử lý là
quan trọng, cấp bách.
3- Phải
xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN đồng
bộ, thống nhất, khả thi và tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả. Thực sự
chú trọng kiểm tra, giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có
chức vụ, quyền hạn; xóa bỏ tình trạng đặc quyền, đặc lợi, kiểm soát có hiệu quả
độc quyền của Nhà nước.
4- Phát
huy đầy đủ vai trò, trách nhiệm của cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ
quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, nhân dân, cơ quan truyền thông và báo
chí, doanh nghiệp, doanh nhân trong PCTN. Chủ động công khai, kịp thời cung cấp
thông tin, định hướng tuyên truyền về kết quả phát hiện và xử lý tham nhũng để
báo chí và nhân dân theo dõi, giám sát. Phải lắng nghe dân, lắng nghe dư luận
để chọn lọc tiếp thu cái đúng, không chạy theo dư luận. Đây là một trong những
yếu tố quan trọng tạo sự đồng thuận xã hội cao đối với công tác PCTN trong thời
gian qua.
5- Bảo
đảm sự chỉ đạo thống nhất, chặt chẽ, quyết liệt, vững chắc, phù hợp, “đúng vai,
thuộc bài” của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng; sự đồng
thuận, phối hợp chặt chẽ, kịp thời, hiệu quả giữa các cơ quan của Đảng với các
cơ quan của Nhà nước nói chung, chú trọng phát huy vai trò nòng cốt và sự phối
hợp giữa các cơ quan kiểm tra, giám sát, nội chính của Đảng với cơ quan thanh
tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án nói riêng. Bảo đảm sự
liêm chính của đội ngũ cán bộ, công chức trong các cơ quan, đơn vị PCTN.
6- Các
giải pháp PCTN phải phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa Việt Nam, phù hợp với truyền thống văn hóa của dân tộc. Trong từng thời
gian khác nhau phải xác định những nhiệm vụ trọng tâm, những giải pháp có tính
đột phá phù hợp với tình hình của đất nước, của địa phương để tập trung lãnh
đạo, chỉ đạo thực hiện có hiệu quả. Tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế về
PCTN.
Một
số vấn đề rút ra qua chỉ đạo xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh
tế thời gian qua
Thứ
nhất, các vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp
được phát hiện, xử lý thời gian qua chủ yếu xảy ra từ các nhiệm kỳ trước(17).
Bối cảnh và nguyên nhân chủ yếu của tình trạng đó là: 1- Đất nước trong quá
trình phát triển, hội nhập quốc tế sâu rộng, đòi hỏi đẩy nhanh tốc độ tăng
trưởng, nhưng nhận thức ban đầu về kinh tế thị trường và kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa, về phát triển bao trùm, bền vững... trong một bộ
phận cán bộ, công chức còn hạn chế; cơ chế, chính sách chưa hoàn thiện, tạo
khoảng trống, bất cập giữa yêu cầu phát triển với khuôn khổ pháp lý và năng lực
quản lý, điều hành, dẫn đến nhiều nơi “phá rào”; 2- Trong quá trình chuyển đổi
cơ chế quản lý còn thiếu khuôn khổ pháp lý ràng buộc và chưa quan tâm đúng mức
đến công tác kiểm tra, giám sát, quản lý, chưa chú ý đánh giá rõ đâu là năng
động, sáng tạo, đâu là làm liều, làm ẩu để trục lợi, vì lợi ích nhóm; thiếu sự
kiểm tra, phát hiện, cảnh báo kịp thời, kiên quyết của các cơ quan chức năng
cấp trên, dẫn đến tùy tiện, lạm quyền, sai phạm, tham nhũng; 3- Ảnh hưởng của
“tư duy nhiệm kỳ”, nóng vội để phát triển, từ đó có sự dễ dãi, buông lỏng kỷ
luật, kỷ cương trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý kinh tế - xã hội; 4-
Công tác kiểm soát quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn hiệu quả chưa cao;
tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng trong nội bộ vẫn là khâu yếu; 5- Ý thức tu
dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất đạo đức và vai trò nêu gương của người đứng
đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị còn có những hạn chế, có nơi, có lúc
còn bị xem nhẹ; một bộ phận cán bộ, công chức suy thoái phẩm chất đạo đức,
trình độ, năng lực chưa đáp ứng yêu cầu.
Thứ
hai, việc xem xét, xử lý sai phạm trong các vụ án, vụ việc xảy ra
trong thời gian qua phải được nhìn nhận rất biện chứng, với quan điểm toàn
diện, quan điểm lịch sử - cụ thể và quan điểm phát triển; phân tích kỹ bối cảnh
lịch sử cụ thể về tình hình thực tế và quy định của pháp luật tại thời điểm xảy
ra sai phạm; xem xét kỹ động cơ, mục đích sai phạm, hậu quả thiệt hại và nguyên
nhân để đánh giá khách quan, toàn diện trong tổng hòa các mối quan hệ. Từ đó,
xác định đúng bản chất của vụ việc, hành vi sai phạm là vi phạm hành chính, dân
sự hay hình sự để quyết định xử lý phù hợp, “thấu lý, đạt tình”, “rất nghiêm
minh, nhưng cũng rất nhân văn”, “truy tố một vụ, cảnh tỉnh cả vùng”; xử lý
nghiêm những người có hành vi sai phạm vì động cơ vụ lợi, cá nhân, đồng thời
bảo vệ, khuyến khích những người dám nghĩ, dám làm, bứt phá, đổi mới, sáng tạo
vì sự nghiệp chung theo Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng,
Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng(18).
Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng đã quán triệt sâu
sắc chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước trong chỉ đạo xử lý các vụ
án, vụ việc vừa qua(19); Ban Tổ chức Trung ương đang
khẩn trương xây dựng, tham mưu Bộ Chính trị về cơ chế khuyến khích và bảo vệ
những cán bộ năng động, đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách
nhiệm vì lợi ích chung.
Thứ ba, các
vụ án tham nhũng, kinh tế xảy ra trong thời gian qua rất phức tạp, rất nghiêm
trọng và đặc biệt nghiêm trọng, gây thiệt hại rất lớn(20);
hành vi phạm tội có sự đan xen, gắn kết giữa hành vi vi phạm trật tự quản lý
kinh tế, chức vụ và hành vi tham nhũng(21); đối tượng
phạm tội là người có chức vụ, quyền hạn, có cả cán bộ cấp cao, cả cán bộ trong
lực lượng chống tham nhũng, có kiến thức và kinh nghiệm, dùng mọi thủ đoạn đối
phó, né tránh, che giấu sai phạm, tiêu hủy chứng cứ, tẩu tán tài sản do phạm
tội mà có..., gây khó khăn cho các cơ quan tiến hành tố tụng trong điều tra, xử
lý; nhưng cũng có nhiều đối tượng là cán bộ, công chức, người lao động phụ thuộc,
chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của đối tượng phạm tội là người đứng đầu cơ quan, tổ
chức, bị ràng buộc bằng cơ chế hành chính, mệnh lệnh, chưa nhận thức rõ hành vi
phạm tội.
Do vậy,
quá trình chỉ đạo, xử lý phải quán triệt nguyên tắc “không có vùng cấm”, “không
có ngoại lệ”, “rõ đến đâu xử lý đến đó”; xem xét, đánh giá đúng bản chất, vai
trò, tính chất, mức độ hành vi sai phạm của các đối tượng, đúng nguyên tắc hoạt
động của cơ quan, tổ chức hành chính nhà nước trong các mối quan hệ giữa chủ
thể chủ trì và chủ thể phối hợp (một việc chỉ giao một cơ quan, tổ chức, một
người chủ trì chịu trách nhiệm chính), giữa thủ trưởng và nhân viên, giữa người
có thẩm quyền quyết định và người tham mưu, giúp việc, thực hiện; từ đó xác
định rõ trách nhiệm hình sự hay hành chính và cá thể hóa cho phù hợp(22),
với tinh thần “trị bệnh cứu người”, tránh xử lý hình sự tràn lan; đồng thời
phải chú trọng thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt, khoan hồng tương xứng
đối với những người ăn năn, hối lỗi, tích cực khắc phục hoàn toàn hậu quả do
mình gây ra.
Thứ
tư, từ việc xử lý nghiêm khắc nhiều cán bộ, đảng viên sai phạm
thời gian qua, đã có ý kiến lo ngại rằng, việc xử lý nghiêm khắc như vậy sẽ làm
giảm sự đổi mới, sáng tạo, làm “chùn bước” những người dám nghĩ, dám làm, dám
chịu trách nhiệm, làm “chậm” sự phát triển; một số cán bộ, công chức và cán
bộ lãnh đạo, quản lý có biểu hiện thiếu quyết liệt, không dám làm, né tránh,
đùn đẩy, sợ sai, dẫn đến trì trệ. Thực tế, công tác PCTN và chỉnh đốn Đảng thời
gian qua không “làm chậm” sự phát triển, mà đã góp phần thúc đẩy phát triển
kinh tế - xã hội(23); củng cố niềm tin, tạo sự
đồng thuận, phấn chấn trong nhân dân; làm cho cán bộ, công chức cẩn trọng hơn
trong giải quyết công việc. Đẩy mạnh PCTN và chỉnh đốn Đảng chỉ làm “chùn bước”
những ai có động cơ không trong sáng, không nắm vững chủ trương, đường lối của
Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước, những người thiếu bản lĩnh. Do
vậy, cần quán triệt và thực hiện nghiêm chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư, Chủ
tịch nước, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng về chấn
chỉnh, đấu tranh với tư tưởng lo ngại này trong cán bộ, đảng viên, nhất là cán
bộ lãnh đạo, quản lý các cấp; phải có ngay “liều vắc-xin” chống “vi-rút trì
trệ” như Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo. Tuyệt đối không chủ quan, thỏa mãn,
không được ngập ngừng, chờ đợi, mà phải tiếp tục đẩy mạnh, quyết liệt, thường
xuyên, liên tục, với quyết tâm cao hơn, mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn trong công
tác PCTN và chỉnh đốn Đảng. Vừa kiên quyết chỉ đạo xử lý nghiêm những vụ, việc
đã xảy ra, vừa đẩy mạnh công tác phòng ngừa tham nhũng, vừa đề cao cảnh giác và
xử lý kịp thời những hành vi lợi dụng chống tham nhũng để gây rối, bôi nhọ, làm
mất đoàn kết nội bộ, chống phá đại hội đảng các cấp.
Thứ
năm, qua xử lý các vụ án, vụ việc tham nhũng, kinh tế, cần chú ý
phát hiện những sơ hở, bất cập để khẩn trương sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và
tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả hệ thống thể chế về quản lý kinh tế -
xã hội, xây dựng Đảng và PCTN.
Một
số vấn đề cần được quan tâm trong công tác phòng, chống tham nhũng thời gian
tới
Tuy đạt
được nhiều kết quả rất quan trọng, nhưng tham nhũng trên một số lĩnh vực vẫn
còn nghiêm trọng, phức tạp, gây bức xúc trong xã hội(24);
tham nhũng vẫn là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ
ta.
1- Tham
nhũng diễn ra trong nội bộ, do người có chức vụ, quyền hạn thực hiện. Phòng,
chống tham nhũng là cuộc đấu tranh ngay trong chính bản thân mỗi con người,
trong mỗi cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương; liên quan đến lợi ích, tiền
tài, chức vụ, danh vọng, uy tín của tổ chức, cá nhân; do đó, là cuộc đấu
tranh rất khó khăn, phức tạp, lâu dài, luôn bị các thế lực thù địch và phần tử
xấu lợi dụng để chống phá, gây mất ổn định chính trị. Vì vậy:
- Vừa phải
kiên quyết phát hiện, xử lý tham nhũng; vừa phải kiên trì giáo dục, quản lý,
ngăn ngừa không để xảy ra tham nhũng; đồng thời bảo vệ, phát huy được nhân tố
tích cực trong đấu tranh chống tham nhũng, xây dựng cho được văn hóa tiết kiệm,
không tham nhũng, trước hết trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.
- Vừa phát
huy vai trò của nhân dân, các tổ chức xã hội, truyền thông, báo chí trong đấu
tranh chống tham nhũng; vừa phải cảnh giác và đấu tranh với những âm mưu, hoạt
động của các thế lực thù địch, phần tử xấu lợi dụng đấu tranh chống tham nhũng
để bôi nhọ, phá hoại Đảng, Nhà nước, chế độ ta.
2- Phòng,
chống tham nhũng là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên; phải được tiến hành ở
tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực, thực hiện đồng bộ các biện pháp; có
trọng tâm, trọng điểm, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Người đứng
đầu phải gương mẫu, quyết liệt và chịu trách nhiệm về những yếu kém, sai phạm
về tham nhũng trong tổ chức, cơ quan, đơn vị, địa phương mình. Phải kiên quyết
xử lý nghiêm các hành vi né tránh, dung túng, bao che tham nhũng; nhưng phải
đánh giá đúng, bảo vệ những cơ quan, tổ chức, đơn vị, người đứng đầu chủ động,
tích cực phát hiện, ngăn chặn, xử lý tham nhũng.
3- Tham
nhũng là “khuyết tật bẩm sinh của quyền lực”, do đó người được giao chức vụ,
quyền hạn phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, thường xuyên tự soi, tự sửa;
đồng thời phải tăng cường giám sát, kiểm soát có hiệu quả việc thực thi quyền
lực của người có chức vụ, quyền hạn; mọi quyền lực phải được kiểm soát chặt chẽ
bằng cơ chế, quyền lực phải được ràng buộc bằng trách nhiệm, quyền lực đến đâu,
trách nhiệm đến đó, quyền lực càng cao, trách nhiệm càng lớn, lạm dụng, lợi
dụng quyền lực thì phải bị truy cứu trách nhiệm và xử lý vi phạm. Vì vậy,
phải công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị, kiểm
soát có hiệu quả tài sản, thu nhập và nâng cao trách nhiệm giải trình của người
có chức vụ, quyền hạn; xây dựng, hoàn thiện hệ thống thể chế của Đảng và Nhà
nước để “không thể tham nhũng”, “không dám tham nhũng” và “không cần tham
nhũng”.
4- Chú
trọng nâng cao phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác PCTN; nhất
là đội ngũ cán bộ kiểm tra, nội chính đảng, thanh tra, kiểm toán, điều tra,
viện kiểm sát, tòa án, thi hành án trực tiếp làm công tác phát hiện, điều tra,
xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng. Kiểm soát quyền lực và thực hành liêm
chính trước hết phải được tiến hành có hiệu quả trong các lực lượng này, phải
“chống tham nhũng chính ngay trong các cơ quan chống tham nhũng”, như Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo(25).
5- Tập
trung lãnh đạo, chỉ đạo khẩn trương thể chế hóa các mục tiêu, quan điểm, nhiệm
vụ, giải pháp về PCTN đã được đề ra trong các nghị quyết, kết luận, chỉ thị
của Đảng để tổ chức thực hiện nghiêm túc. Khắc phục tình trạng nghị quyết đúng,
quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước không thiếu nhưng thực hiện không
nghiêm, không hiệu quả.
6- Chỉ
đạo đẩy nhanh tiến độ, khẩn trương làm rõ các trường hợp cán bộ, đảng viên có
liên quan trong các vụ án, vụ việc để phục vụ công tác nhân sự đại hội đảng các
cấp.
Đồng chí
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng yêu cầu: “Phải tập trung vào làm, hành động, thực
hiện, không chỉ là lời nói, trên giấy tờ, hô hào chung chung, mà phải bằng
những việc làm hết sức cụ thể, thiết thực, hiệu quả, nhìn thấy được trong thực
tế”(26); “Trung ương đã và đang làm quyết liệt, địa
phương cũng phải quyết liệt. Công tác chỉ đạo của Đảng, các văn bản quy phạm
pháp luật không thiếu, nhưng cái cần nhất hiện nay là sự tự giác, sự thống nhất
cao về ý chí và hành động. Các cấp ủy, tổ chức đảng, các bộ, ngành, địa phương,
người đứng đầu cấp ủy và chính quyền phải vào cuộc đồng bộ với quyết tâm cao và
quyết liệt hơn”(27).
Chú
thích
(1) Ban Chỉ đạo được thành lập ngày
1-2-2013 theo Quyết định số 162-QĐ/TW của Bộ Chính trị
(2) Năm 2019, so với năm đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng
(năm 2016), tỷ lệ đánh giá công tác “phòng, chống tham nhũng, lãng phí, lợi
ích nhóm” đã đạt được kết quả đáng phấn khởi, tăng từ 29% lên 48%; năm 2020,
tỷ lệ dự đoán công tác PCTN sẽ có sự chuyển biến tích cực đạt 75% (năm 2018,
dự đoán cho năm 2019 đạt tỷ lệ 66%; năm 2017, dự đoán cho năm 2018 đạt tỷ
lệ 52%; năm 2016, dự đoán cho năm 2017 đạt tỷ lệ 45% - theo Báo cáo số
23-BCĐT/DLXH, ngày 16-4-2020, của Viện Dư luận xã hội, Ban Tuyên giáo Trung
ương). Theo Tổ chức Minh bạch quốc tế, Chỉ số Cảm nhận tham nhũng (CPI) của
Việt Nam năm 2015 đạt 31/100 điểm, đứng thứ 112/168 trên bảng xếp hạng toàn
cầu; năm 2016, đạt 33/100 điểm, đứng thứ 113/176 trên bảng xếp hạng toàn cầu;
năm 2019, đạt 37/100 điểm, đứng thứ 96/180 trên bảng xếp hạng toàn cầu
(3) Theo Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp
tỉnh ở Việt Nam năm 2019 (PAPI 2019), cảm nhận về mức độ thay đổi của tham
nhũng ở các cấp chính quyền thể hiện như sau: ở cấp quốc gia mức độ tham
nhũng thuyên giảm đạt tỷ lệ 54,22% (năm 2018 đạt tỷ lệ 49,32%); ở cấp
tỉnh/thành phố mức độ tham nhũng thuyên giảm đạt tỷ lệ 59,71% (năm 2018 đạt
tỷ lệ 55,68%); ở cấp xã/ phường mức độ tham nhũng thuyên giảm đạt tỷ lệ
65,42% (năm 2018 đạt tỷ lệ 59,78%)
(4) Trong đó có 23 đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên
Ủy viên Trung ương Đảng (có 2 đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, 1 đồng chí
nguyên Ủy viên Bộ Chính trị), 22 sĩ quan cấp tướng trong lực lượng vũ trang
(5) Trong đó, tội phạm tham nhũng: đã khởi tố, điều tra
1.753 vụ/3.800 bị can, truy tố 1.796 vụ/4.113 bị can, xét xử sơ thẩm 1.691
vụ/3.841 bị cáo; tội phạm khác về chức vụ: đã khởi tố, điều tra 226 vụ/712 bị
can, truy tố 204 vụ/721 bị can, xét xử sơ thẩm 185 vụ/704 bị cáo; tội phạm
kinh tế: đã khởi tố, điều tra 10.199 vụ/16.174 bị can, truy tố 8.397 vụ/15.517
bị can, xét xử sơ thẩm 8.042 vụ/14.481 bị cáo
(6) Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XII của Đảng đến nay, đã theo
dõi, chỉ đạo xử lý 114 vụ án, 92 vụ việc tham nhũng, kinh tế nghiêm trọng,
phức tạp, dư luận xã hội quan tâm. Đến nay, đã kết thúc điều tra, truy tố và
đưa ra xét xử sơ thẩm 62 vụ án/598 bị cáo, tuyên phạt 3 bị cáo tử hình, 12 bị
cáo (11 người) tù chung thân, 8 bị cáo 30 năm tù, 19 bị cáo từ 20 năm đến
dưới 30 năm tù, 510 bị cáo từ 12 tháng đến dưới 20 năm tù, trong đó phạt tù
cho hưởng án treo 120 bị cáo, cải tạo không giam giữ 16 bị cáo, phạt tiền 29
bị cáo, miễn trách nhiệm hình sự 1 bị cáo; xét xử phúc thẩm 48 vụ/459 bị cáo,
tuyên phạt 5 bị cáo án tử hình, 12 bị cáo tù chung thân, 14 bị cáo mức án 30
năm tù, 16 bị cáo mức án từ 20 năm đến dưới 30 năm tù, 377 bị cáo mức án từ
20 tháng đến dưới 20 năm tù... Trong đó, có 14 cán bộ diện Trung ương quản lý
(5 người là nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, trong đó có 1 nguyên Ủy viên Bộ
Chính trị); nhiều sĩ quan cấp cao trong lực lượng vũ trang (3 nguyên thứ
trưởng, 6 sĩ quan cấp tướng, 11 sĩ quan cấp thượng tá, đại tá)
Riêng Ban Chỉ đạo 110 đã theo dõi, chỉ
đạo xử lý 10 vụ án/68 bị can liên quan đến Phan Văn Anh Vũ và Đinh Ngọc Hệ
(trong đó, có 7 vụ án/39 bị can liên quan đến Phan Văn Anh Vũ; 3 vụ án/29 bị
can liên quan đến Đinh Ngọc Hệ). Đến nay, đã xét xử sơ thẩm 8 vụ án/50 bị
cáo, tuyên phạt 2 bị cáo 30 năm tù, 46 bị cáo từ 18 tháng đến dưới 20 năm tù
(trong đó, phạt tù cho hưởng án treo 2 bị cáo), cải tạo không giam giữ 1 bị
cáo, miễn trách nhiệm hình sự 1 bị cáo; xét xử phúc thẩm 4 vụ án/15 bị
cáo, tuyên phạt 1 bị cáo 30 năm tù, 13 bị cáo từ 18 tháng đến dưới 12 năm tù,
cải tạo không giam giữ 1 bị cáo
(7) Có
15 cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý bị xử lý hình sự (6 nguyên Ủy viên Trung
ương Đảng, trong đó 1 nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, 6 sĩ quan cấp tướng),
11 sĩ quan cấp thượng tá, đại tá
(8) Trong
đó, tội phạm tham nhũng: đã khởi tố, điều tra 970 vụ/2.137 bị can, truy tố
939 vụ/2.209 bị can, xét xử sơ thẩm 892 vụ/2.118 bị cáo; tội phạm khác về
chức vụ: đã khởi tố, điều tra 126 vụ/471 bị can, truy tố 106 vụ/424 bị can,
xét xử sơ thẩm 101 vụ/441 bị cáo; tội phạm kinh tế: đã khởi tố, điều tra
6.174 vụ/9.695 bị can, truy tố 4.868 vụ/9.010 bị can, xét xử sơ thẩm 4.648
vụ/8.411 bị cáo
(9) Nhiều
địa phương đã chỉ đạo phát hiện, xử lý nghiêm nhiều vụ việc, vụ án tham
nhũng, kinh tế, xử lý nghiêm cả cán bộ thuộc diện tỉnh ủy, thành ủy quản lý,
như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Nam Định, Thanh Hóa, Quảng Ninh, Bắc
Giang, Bắc Ninh, Phú Thọ, Thanh Hóa, Bình Dương, Đắk Lắk, Đắk Nông, An
Giang,...
(10) Nhất
là trong các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham
nhũng theo dõi, chỉ đạo, đã thu giữ, tạm giữ, kê biên, phong tỏa, ngăn chặn
giao dịch tài sản giá trị trên 50.000 tỷ đồng. Trong giai đoạn thi hành án,
công tác thu hồi tài sản cũng có bước chuyển biến; giai đoạn 2016 - 2018, đã
thu hồi được số tiền 10.255 tỷ đồng, cao gần gấp 2 lần giai đoạn 2013 – 2015
(11) Ban
Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh; Ban Cán sự đảng Ủy ban nhân dân
tỉnh Khánh Hòa
(12) Gồm:
6 Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng (trong đó có 1 Ủy
viên Bộ Chính trị, 1 nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, 1 nguyên Phó Thủ tướng
Chính phủ); 3 thứ trưởng, nguyên thứ trưởng, 5 phó bí thư, chủ tịch hội
đồng nhân dân, chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương
(13) Các
địa phương điều tra, truy tố, xét xử nhiều vụ việc, vụ án tham nhũng, kinh
tế, như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Bắc Ninh, Nam Định, Sơn La,
Hòa Bình,...
(14) Từ
đầu nhiệm kỳ đến nay, Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã
ban hành gần 80 văn bản nhằm tăng cường công tác xây dựng Đảng, hệ thống
chính trị và PCTN. Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 62 luật, 1
pháp lệnh, 66 nghị quyết; Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành 611 nghị
định, 532 nghị quyết, 197 quyết định nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý
nhà nước trên các lĩnh vực của đời sống xã hội
(15) Kết
luận số 12-KL/TW, ngày 23-3-2017, của Bộ Chính trị, về “Sửa đổi, bổ
sung một số nội dung quy định về công tác cán bộ”; Thông báo Kết luận
số 36-TB/TW, ngày 19-7-2017, của Bộ Chính trị, “Về công tác luân chuyển cán
bộ”; Quy định số 89-QĐ/TW, ngày 4-8-2017, của Bộ Chính trị, về “Khung tiêu
chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý
các cấp”; Quy định số 90-QĐ/TW, ngày 4-8-2017, của Bộ Chính trị, về
“Tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung
ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý”; Quy định số 98-QĐ/TW, ngày
7-10-2017, của Bộ Chính trị, “Về luân chuyển cán bộ”; Kết luận số
24-KL/TW, ngày 15-12-2017, của Bộ Chính trị, “Về nguyên tắc điều động,
phân công, bố trí công tác đối với cán bộ Trung ương luân chuyển”; Quy định
số 105-QĐ/TW, ngày 19-12-2017, của Bộ Chính trị, “Về phân cấp quản lý cán bộ
và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử”; Quy định số 179-QĐ/TW, ngày
25-2-2019, của Bộ Chính trị, “Về chế độ kiểm tra, giám sát công tác cán bộ”;
Thông báo Kết luận số 48-KL/TW, ngày 26-4-2019, của Ban Bí thư, “Về kết quả
tự kiểm tra, rà soát thực hiện công tác cán bộ”; Chỉ thị số 35-CT/TW, ngày
30-5-2019, của Bộ Chính trị, “Về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng”; Quy định số 205-QĐ/TW, ngày 23-9-2019,
của Bộ Chính trị, “Về việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống
chạy chức, chạy quyền”; Quy định số 214-QĐ/TW, ngày 2-1-2020, của Bộ Chính
trị, về “Khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban
Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý”; Thông báo Kết luận
số 71-KL/TW, ngày 24-3-2020, của Ban Bí thư, “Về xử lý sai phạm trong công
tác tuyển dụng cán bộ, công chức, viên chức theo Thông báo kết luận số 43-TB/TW
ngày 28-12-2017 của Bộ Chính trị”...
(16) Theo
đánh giá của Ngân hàng Thế giới, môi trường kinh doanh của Việt Nam năm 2017
tăng 14 bậc so với năm 2016 (xếp thứ 68/190 nền kinh tế trên thế giới); năm
2019 xếp thứ 69/190 nền kinh tế. Theo kết quả PCI (Chỉ số năng lực cạnh
tranh cấp tỉnh) năm 2019, 81,3% số doanh nghiệp nhận thấy “cán bộ nhà nước
giải quyết công việc hiệu quả” (tăng so với mức 67,4% năm 2015; 74,1% năm
2018); 72,6% số doanh nghiệp cho biết “thời gian thực hiện thủ tục hành chính
được rút ngắn so với quy định” (năm 2017 là 67%, năm 2018 là 68,9%)… Theo kết
quả PAPI năm 2019, 87% số người sử dụng hài lòng với dịch vụ chứng thực, xác
nhận và dịch vụ hành chính cấp xã, phường,...
(17) Như
vụ án Dương Chí Dũng, vụ án Vũ Quốc Hảo, vụ án Huỳnh Thị Huyền Như, vụ án
Phạm Công Danh, vụ án Hà Văn Thắm, vụ án Giang Kim Đạt, vụ án Đinh La Thăng,
vụ án Trịnh Xuân Thanh, vụ án Phan Văn Anh Vũ, vụ án đánh bạc và tổ chức đánh
bạc xảy ra tại Phú Thọ và một số địa phương, vụ án AVG, vụ án Đinh Ngọc Hệ...
(18) “Bên
cạnh việc xử lý nghiêm đối với những trường hợp sai phạm, chúng ta cũng cần
có cơ chế để bảo vệ, khuyến khích những cán bộ, đảng viên, người đứng đầu dám
nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, mạnh dạn, đi đầu trong đổi mới vì sự
phát triển của đất nước; việc đánh giá, nhìn nhận về các sai phạm cũng cần
phải đặt trong những điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể để có quan điểm xử
lý khách quan, phù hợp” (Phát biểu kết luận của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo tại Hội nghị toàn quốc công tác phòng, chống
tham nhũng năm 2018)
190) Như
các vụ án xảy ra tại: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN), Tổng Công ty
Hàng hải Việt Nam (Vinalines), Ngân hàng Đại Dương, Ngân hàng Xây dựng Việt
Nam, Ngân hàng Đông Á, Ngân hàng Đại Tín, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt
Nam (BIDV)...
(20) Như
vụ án AVG là trên 8.770 tỷ đồng; các vụ án về Phan Văn Anh Vũ khoảng 20.000
tỷ đồng; vụ án xảy ra tại Ngân hàng Đại Tín trên 10.000 tỷ đồng; vụ án xảy ra
tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam trên 9.000 tỷ đồng...
(21) Tỷ lệ án tham nhũng/án tham nhũng, kinh tế được khởi tố
từ năm 2011 đến năm 2016 là 19,2% (1.667 vụ/8.668 vụ); từ năm 2016 đến năm
2019 là 23,5% (1.267 vụ/5.380 vụ). Trong tổng số 119 vụ án tham nhũng, kinh
tế thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng theo dõi,
chỉ đạo có 34 vụ án tham nhũng (28,57%); nhiều vụ án được mở rộng điều
tra, như: 1- Vụ án xảy ra tại Tổng Công ty Nông nghiệp Sài Gòn, ban đầu khởi
tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất
thoát, lãng phí”; sau khi mở rộng điều tra, cơ quan điều tra đã bổ sung quyết
định khởi tố vụ án về tội “Tham ô tài sản”, khởi tố 7 bị can về tội “Tham ô
tài sản”; 2- Mở rộng điều tra giai đoạn II vụ án đánh bạc và tổ chức đánh bạc
xảy ra tại Phú Thọ và một số địa phương, cơ quan điều tra đã khởi tố thêm vụ
án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”, khởi tố bị can
đối với Chánh Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông; 3- Vụ án Mobifone mua
95% số cổ phần AVG, ban đầu khởi tố vụ án về tội “Vi phạm quy định về quản lý
và sử dụng vốn đầu tư gây hậu quả nghiêm trọng”; quá trình điều tra mở rộng,
đã khởi tố bổ sung vụ án về tội “Nhận hối lộ” và “Đưa hối lộ”, khởi tố bổ
sung 4 bị can về tội “Nhận hối lộ”, khởi tố 1 bị can về tội “Đưa hối lộ”; 4-
Vụ án Phan Văn Anh Vũ và đồng phạm; Đinh Ngọc Hệ và đồng phạm, đến nay đã mở
rộng điều tra, xử lý đối với 11 vụ án, 11 vụ việc liên quan, trong đó có
nhiều vụ án, bị cáo bị đưa ra xét xử về các tội tham nhũng
(22) Giữa
các trường hợp vi phạm, bị can, bị cáo là người lãnh đạo, người có thẩm quyền
quyết định và người tham mưu, người thực hiện, người chấp hành nhiệm vụ cấp
trên; giữa thủ trưởng và nhân viên, người làm công ăn lương; giữa người chủ
mưu, cầm đầu, tích cực thực hiện và người đồng phạm giúp sức; giữa người
quanh co chối tội và người thành khẩn khai báo, ăn năn hối lỗi, tích cực khắc
phục hậu quả...
(23) Năm
2017, hoàn thành và hoàn thành vượt mức 12/13 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, tăng
trưởng GDP đạt 6,81%; năm 2018, hoàn thành và hoàn thành vượt mức 13/13 chỉ
tiêu kinh tế - xã hội, tăng trưởng GDP đạt 7,08%, mức cao nhất trong vòng một
thập niên trở lại đây; năm 2019, 12/12 chỉ tiêu kinh tế - xã hội đạt và vượt
chỉ tiêu, GDP tăng trưởng 7,02%, là năm thứ hai liên tiếp tăng trưởng GDP
vượt mức 7% kể từ năm 2011;…
(24) Theo
báo cáo số 16-BCĐT/DLXH, ngày 6-8-2019, của Viện Dư luận xã hội, Ban Tuyên
giáo Trung ương, 80% số người được hỏi ý kiến cho rằng, tham nhũng đứng đầu
trong các vấn đề mà người dân lo lắng, bức xúc nhất
(25), (26) Phát biểu kết luận của đồng chí Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng
tại Hội nghị toàn quốc về công tác phòng, chống tham nhũng, ngày 5-5-2014
(27) Báo
Nhân Dân, số Xuân Mậu Tuất, năm 2018.
|
Đức
Can - Phòng Nghiệp vụ 3
Ghi chú:
- Trích từ bài
viết của Đồng chí Phan Đình Trạc - Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương);
- Nguồn: https://noichinh.vn/nghien-cuu-trao-doi/202008/mot-so-van-de-ve-phong-chong-tham-nhung-thoi-gian-qua-308377/
|